Beschrijving Bakstenen Duitse WO II Manschappenverblijven in de regio Mariakerke - Wondelgem

Vestingsbouw directe omgeving Gent.

Beschrijving en localiseren verschillende gekende structuren.

MA 03 : Bakstenen manschappenverblijf hoek Groenestaakstraat en Eeklostraat op toenmalige domein Kollekasteel (gesloopt voor 2008)

Algemene beschrijving van de structuur

De bakstenen manschappenbunkertjes zijn volledig in baksteen opgetrokken met muren van een kleine meter dik. Enkel het dak is uitgevoerd in beperkt gewapend beton. De draagstructuur van dit dak bestond uit spoorwegrails of I-profielen waartussen een bekisting van houten plankjes werd gelegd. Dit hout diende als verloren bekisting maar ook tegen afspringend beton. Dit hout is op vele plaatsen nog vrij intact aanwezig. De bunkertjes hebben allen zo goed als dezelfde structuur. Ze omvatten telkens 2 identieke elkaars spiegelbeeld zijnde, kamertjes die vooraan tegen de ramen of achteraan met een tussendeur met elkaar verbonden waren. Beide kamers hebben een smalle toegangsdeur volledig links en rechtsvooraan van de bunker. Tussen deze twee deuren heeft elke kamer één raam.

Ook de dakstructuur is ook ongeveer 1 meter dik. Alle bunkers hebben ook door dit dak ventillatieschachten zitten maar deze zitten niet echt altijd identiek qua locatie. Hier bleek men wel beperkt wat aan te passen volgens wat allicht voor de locatie van de structuur het best uitkwam. Deze ventillatieschachten leiden op het dak naar schouwen die men bij enkele structuurtjes nog kan terugvinden.

Heel wat van deze structuurtjes (zeker 2/3) zijn ondertussen verdwenen en gesloopt. Degenen die nog bestaan zijn ofwel zwaar vervallen of in het beste geval mee opgenomen bij de woning waar ze nog te vinden zijn, vaak als berghok.

Enkele structuren dragen zeker nog sporen van projectielinslagen. Het waren duidelijk schuilplaatsen voor manschappen. Ze waren zeker niet in staat zware rechtstreekse voltreffers te verdragen daar ze hoofdzakelijk uit baksteen waren opgetrokken. Ze boden enkel weerstand tegen scherven, geweervuur en niet rechtstreekse projectielinslagen.

Specifiek bij deze structuur

Deze manschappenbunker moet zich bevonden nabij de hoek van Groenestaakstraat en Eeklostraat. Deze stond achter de gracht nog horende bij het domein van het Kollekasteel.

Deze schuilbunker werd al voor 2008 gesloopt en voorlopig heb ik er nog geen foto's kunnen van terugvinden.

Grondplannetje manschappenstructuren Mariakerke Wondelgem
Detail van de cluster van structuren dat hier ooit stond zuidelijk van de Groenestaakstraat ter hoogte van het kruispunt met de Eeklostraat. (Collectie: Peter Taghon)

Dit is ingezoomd op deze hoek van de cluster nabij het kruispunt van Groenestaakstraat en Eeklostraat. Je ziet de structuur liggen als 2 vierkantjes naast elkaar. Men heeft telkens dus elk bunkertje dat als 2 kamers is opgebouwd, getekend als 2 vierkantjes. het duidt ook meteen de oriëntatie aan van de structuur.

Dit is dus structuur 6 die als functie "Ordn.Offz" wordt aangeduid. Allicht betreft dit dus de structuur bedoeld voor de Ordonans van de Erste Generalstaboffizier. Zoals duidelijk te zien was gans deze zijde tegen de Eeklostraat onbebouwd en afgescheiden van de Eeklostraat door middel van een gracht waarachter deze structuur stond.

Bewerkte luchtfoto Google Earth met in het rood aangeduid, de locatie waar de ondertussen ook verdwenen manschappenstructuur stond.
Streetview beeld van waar de structuur ooit allicht ongeveer in het verlengde van de zichtbare bebouwing op de hoek, zelfs allicht gedeeltelijk waar deze woning nu staat, moet gestaan hebben.

Gebruikte externe bronnen

  • Buskruit en Sauerkraut - Materiele oorlogsbronnen in Gent - Georges Antheunis en Marie Christine Lalemant - p103.
  • Gent - September 1944 - J.P. Marchal
  • Informatie doorgekregen via Mr Jos De Baets - Mariakerke
  • Originele kaartjes en detailuitleg: Peter Taghon